Omuz Artroskopisi Nedir?
Omuz artroskopisi skop(4 mm çapında bir görüntüleme aleti) denen optik bir enstrüman ile omuz eklemi içinin muayene ve tedavi edilmesidir. Genel ya da bölgesel anestezi verilerek yapılır. Omuz eklemi arka ve ön tarafında açılan küçük deliklerden aynı küçüklükte cerrahi aletler sokularak gerekli cerrahi işlem yapılmaktadır. Artroskop ayak bileği eklemi içine fizyolojik sıvı verebilecek düzene sahip, aynı zamanda eklemi aydınlatacak ışık verebilen bir tüp olup omuz eklemi içindeki görüntüyü monitöre aktarır. Bu tüp bir kurşun kalem kalınlığındadır. Omuz ekleminde ağrı, şişlik, fonksiyon kaybı gibi belirtilerin nedenlerini teşhis etmek için ve gerekli durumlarda tedavi etmede kullanılır.
Omuz Artroskopisi Hangi Hastalıklarda Uygulanır?
Omuz artroskopisi son yıllarda gittikçe popüler olmaktadır. Omuz eklemi vücudun en hareketli eklemidir. Artan spor aktivite düzeyi omuz eklemi rahatsızlıklarında artışa sebep olmuştur. Omuz ekleminde sıkışma(impegment), tendinit (tendon iltihabı), rotator cuff yırtığı (kas yırtığı), SLAP (labrum yırtığı), omuz içi yabancı cisim çıkartılması, tekrarlayan omuz çıkığı sonrası gelişen bankart lezyonu tedavisinde kullanılmaktadır.
Omuz Sıkışma Hastalığı (İmpingement Sendromu) Nedir?
Omuz sıkışma hastalığı bir veya daha fazla sorunun bir arada bulunması ile gelişir. Omuz ekleminde 3 kemik yer alır: kürek kemiği (skapula), kol kemiği (humerus) ve köprücük kemiği (Klavikula). Rotator kasları kol kemiğini kürek kemiğine bağlayan kaslardan oluşan yapıdır. Bu kılıfı oluşturan 4 kasın kirişi kemikleri çekerek hareket ettirirler. Rotator kılıf kolumuzu kaldırmada ve omuzu döndürme hareketinde yardımcıdır. Rotator kılıf; kürek kemiği çıkıntısı olan akromion ile omuz başı arasında 1-1.5 cm’lik bir aralıkta uzanır. Akromion ile rotator kılıf arasında bursa adlı kese şeklinde bir yapı yer alır. Bu yapı içerdiği kayganlaştırıcı sıvı ile kemik ve kas arasında sürtünmeyi azaltır.
Omuz başının üzerindeki çatının ön kısmının (akromion) anatomik olarak aşırı kıvrık olması da kolu yukarıya kaldırma sırasında tendonların buraya sıkışmasına neden olur. Rotator kılıf tendonlarının omuz ekleminin çatısında bulunan akromion kemiğine sürtünmesiyle oluşur. Köprücük kemiği ile kürek kemiği arasındaki eklem (akromioklavilüler eklem) kireçlenerek tendonların geçtiği boşluğu daraltır. Kolun kaldırma hareketi, kol kemiğini (humerus), akromionun köşesine doğru zorlar. Aşırı kullanım ile bu durum bursa dokusunda irritasyona ve şişmeye (yangı-inflamasyon) neden olur. Buna bursit denir. Tendinit ise tendon inflamasyonudur. Omuzda ağrıya ve hareket kısıtlılığına neden olur. Bu da zaman içinde rotator manşette yırtığa sebep olur.
Omuz Sıkışma Hastalığının Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Erken dönemdeki Sıkışma Sendromunda hafif egzersiz, ağrı kesici ilaçlar, subakromial kortikosteroid ilaç enjeksiyonu gibi ameliyat dışı (konservatif) tedavi yöntemlerine cevap verir. Konservatif tedaviden fayda görmeyen (en az 4 aylık fizik tedavi, maksimum 3 kez kadar steroid enjeksiyonu) uygulanan ileri evre sıkışma lezyonları ise omuz artroskopisi için adaydır.
Omuz Artroskopisi ile Uygulanan Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Omuz sıkışma sendromunda artroskopik olarak subakromial dekompresyon teknikleri kullanılmaktadır. Omuzu çevreleyen rotator cuff yırtıklarının tedavisinde kılıf dikişli vidalar ile tamir edilir. Tam kat olmayan parsiyel rotator kılıf yırtıkların debribmanı, parsiyel ve küçük yırtıkların tamiri yapılabilir. Litareatürde 1-3 yıl takipli 50 artroskopi yapılmış omuzda % 88 mükemmel, % 12 kötü tatmin edici olmayan sonuçlar bildirmiştir.
Omuz Artroskopisi Sonrası Neler Yapılmalı?
Ameliyat sonrası omuz-kol askısı veya benzeri tespit kullanmanız istenebilir. Yapılan müdahaleye göre egzersizlere birinci gün başlanır. Aktivite düzeyiniz ve normal hayata dönüş süreciniz yapılan müdahale çeşitliliğine göre farklılık gösterecektir. 1. Hafta Rotator kılıf ve deltoid için aktif yardımcı eklem hareket açıklığı egzersizlerine başlanır. 2. Hafta Direnç egzersizlerine başlanır ve 3. aya kadar artırılarak devam edilir. Günlük aktiviteye bulgular izin verir vermez dönülür. Cerrahi sonrası hastanın fizik tedavi uyumu artroskopinin başarısını etkileyen en önemli faktörlerden birisidir.
Omuz Artroskopisinin Riskleri ve Olası Komplikasyonları Nelerdir?
Omuz artroskopisine bağlı nadir komplikasyon rapor edilmiştir. Bahsedilen komplikasyonlara açık cerrahide de benzer oranlarda rastlanmaktadır.
En sık rapor edilen komplikasyonlar enfeksiyon, fistül oluşumu olup genelde küçük, kendini sınırlayan ve fonksiyonel sonuçları büyük ölçüde etkilemeyecek karakterdedirler. Omuz artroskopisi sonrası görülebilen diğer komplikasyonlar; Eklem çevresinde kanama, aşırı şişlik, omuzda sertlik oluşarak hareket kaybı gelişebilir.
Doç. Dr. Gökhan Meriç